ZİLE ADI NEREDEN GELİYOR?

 

                    Maşat-Höyük’ten (Hititler dönemindeki adı ile Tapigga) ele geçen beş adet çivi yazısı ile yazılmış olan Hititçe tablette, bugünkü Zile’nin adı “URU An-zi-li-ya” şeklinde belgelenmektedir. URU Sümerce “şehir” anlamındaki belirticidir ve kendisinden sonra bir şehir isminin geleceğini gösterir. Klasik dönemde adı Zela, bugünkü adı ise Zile’dir ve Hititler dönemindeki şehir isminin günümüze yansımasıdır. 
                    Yine Hititlerden kalma bir başka şehir ismi URU Tahazzimuna, Maşat-Höyük tabletlerinde geçmektedir. Bu da Bizans döneminde Dazimon ve günümüzde de Dazmana olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat Turhal’ın kuzey doğusunda yer alan Dazmana’nın ismi bugün Akçatarla olarak değiştirilmiştir. Bu gibi tarihsel yer isimlerini değiştirmeden gelecek kuşaklara aktarmak tarihimizi yaşatmak bakımından oldukça önemlidir ve bu konuda daha dikkatli olmalıyız. Zira eski yer isimlerinin çoğu Anadolu’nun bizden yaklaşık 3350 yıl önceki sakinlerinin kullandığı ve Anadolu’ya özgü yer isimleridir. 
                     Maşat-Höyük’te 1975 yılında yapılan kazılarda ortaya çıkan Mşt. 75/19 nolu mektupta Anziliya şehir ismi şöyle yer almaktadır: Bu mektup, majesteden, majestenin evinin denetlenmesi ve söz konusu eve bir idarecinin görevlendirilmesiyle meşgul olan Himmuili’ye yazılmıştır. Ek olarak Mareşre’den Uzzu’ya yazılmış bir mektup daha tablette bulunmaktadır. Mektubun 29’- 33’. satırlar arası şöyledir: “Anziliya şehrine 30 hapiri-kıtasını yukarıya sevket. Tapigga’ya verdiğim, Anziliya’nın 10 askeri, otları kessinler Mşt. 75/ 53 nolu mektup: Majesteninhayvan mevcudununkontrolü ile ilgili çift sığırlarınınkonusunun işlendiği, Kaşşu’danHimuili’ye yazılan mektuptaAnziliya şöyle belgelenir:5-17. satırlar: “Sürülü tarla içintohum mevcut değildir. 
                      Tapigga,Anziliya, Hariya ve Haninqauvaşehirleri için, hangi arpave buğday ekilmiş ise, (onları)onlardan almasaydın, o sürülütarlaları ekerlerdi.” Mşt. 75/53 nolu tabletin ön yüz fotografı Mşt. 75/53 nolu tabletin ön yüz kopyasıMşt. 75/66 nolu mektupta, Kaşşu,Himuili ve onun yardımcısıulağının alıkonulmasını şikayetetmektedir.10-17. satırlar: “Sen Himuili,bana bahsettiğin tohumlar(hakkında): “Şimdi Dapigga(‘datohumlar) ekilmiştir. Bir kısmıAnziliya’da, diğer kısmıHariya’da, başka bir kısmıHaniqqava’da (ekilmistir).
                       O tohumlarınereye verdin Mşt. 75/2 nolu, Atiuna(?)’danmajesteye yazılan mektubunbüyük kısmı tahrip olmuştur.Fakat bir salgın hastalık ve salgındanhayatta kalan insanlarsöz konusudur.3-7. satırlar: “Halkın ateşten nasılrahatsız olduğu ve insanlarınsalgından nasıl hayatta kaldığıve kurtulduğu konusunda beyimmajesteye yazdım.” -28-32. satırlar: “Beyim majeste,yaya ve arabalı savaşçılar,Anziliya’yı [ bu kısım kırık ] düşman,tahıla (?) zarar vermiyor,ülkeye de zarar vermiyor.”Mşt. 75/ 114 nolu, şehirleregöre şahıs listesinde Anziliyaşöyle belgelenmektedir: 8-11.satırlar: Dahaşaralı adam Pimpira,Anziliyalı iki adam Yarraziti,Kikkilu.

 Dr. Rukiye Akdoğan (Öztürk)